An Afraic
Tar éis Ambasáidí nua a oscailt i Maracó (2021) agus sa tSeineagáil (2023), tá láithreacht taidhleoireachta na hÉireann ar mhór-roinn na hAfraice tar éis fás anois go 14 Ambasáid ó Chaireo go dtí Pretoria. Samhlaíodh an doimhniú seo ar nasc leis an Afraic faoi ‘Éire Dhomhanda: Straitéis na hÉireann don Afraic go dtí 2025’, a seoladh i mí na Samhna 2019.
Téann ár gceangail muintir le muintir siar na céadta blianta, agus áirítear leo misinéirí, oideoirí, oibrithe sláinte agus forbartha, freagróirí daonnúla agus coimeádaithe síochána na hÉireann, agus tairbhe bhuan á déanamh ar son na síochána agus na slándála. Déantar na ceangail dhaonna sin a shaibhriú a thuilleadh trí láithreacht phobail na hAfraice in Éirinn.
Tá naisc ghnó na hÉireann leis an Afraic ag méadú sa dá threo agus, de réir mar a leantar le fás geilleagrach na hAfraice, déanfar na naisc sin – bíodh siad i dtrádáil in earraí agus i seirbhísí, nó in infheistíochtaí – a dhaingniú agus a aibiú.
Agus dlúthpháirtíocht leis na daoine is leochailí mar spreagadh againn, tá Éire ag obair le blianta fada ar an talamh, tríd an AE, an tsochaí shibhialta agus eagraíochtaí idirnáisiúnta chun tacú le forbairt inbhuanaithe thíortha na hAfraice. Agus forbairt á déanamh ar ár ról mar chomhchathaoirleach, leis an gCéinia, ar idirbheartaíocht na Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe, tá Éire tiomanta oibriú i gcomhpháirtíocht le tíortha san Afraic chun na Spriocanna a bhaint amach.
Tá cur chuige an Aontais Eorpach i leith na comhpháirtíochta leis an Afraic ag éirí níos uaillmhianaí. Mar mhór-ranna in aice láimhe, tá rathúnas agus slándáil na hEorpa agus na hAfraice le chéile fite fuaite ina chéile. Is é an tAontas Eorpach an comhpháirtí trádála is mó atá ag an Afraic, an fhoinse infheistíochta is mó dá cuid agus an comhpháirtí is mó atá aici maidir le comhar um fhorbairt. Tacaíonn Éire go láidir le cur chuige an Aontais Eorpaigh i leith na hAfraice a bheadh i bhfad níos uaillmhianaí.
Oibríonn Éire i ndlúthchomhar le comhpháirtithe na hAfraice ag na Náisiúin Aontaithe, go háirithe le linn ár dtréimhse ar an gComhairle Slándála, chun comhleasanna a chur chun cinn, chun iltaobhachas a neartú, agus le guth níos láidre a thabhairt don Afraic i bpríomhphróisis idirnáisiúnta. Tá fócas láidir ag ár n-abhcóideacht agus ár dtacaíocht ar chearta an duine freisin.
Creideann Éire, ach oiread leis an Aontas Afracach, go ndéanaimid ár gcuid oibre is fearr chun fadhbanna domhanda a réiteach nuair a oibrímid le chéile, agus tacaíonn le hobair an Aontais Afracaigh chun forbairt chuimsitheach agus inbhuanaithe a bhaint amach san Afraic.
Straitéis na hÉireann don Afraic go dtí 2025
Ag tógáil ar rannpháirtíocht fhadbhunaithe na hÉireann leis an Afraic, agus mar chuid de thionscnamh Éire Dhomhanda an Rialtais, seoladh Straitéis Rialtais na hÉireann don Afraic i mí na Samhna 2019. Mar a gealladh, tá Éire tar éis a láithreacht san Afraic a mhéadú, agus tá dhá Ambasáid nua ag oscailt i Maracó agus sa tSeineagáil. Ag an am céanna, rinneamar ár gcaidrimh láidre reatha ar fud na mór-roinne a dhoimhniú.
Mar atá beartaithe ag an Straitéis, neartaigh Éire comhpháirtíochtaí polaitiúla le tíortha agus institiúidí san Afraic, d'fhás trádáil agus infheistíocht, agus táimid ag tacú le nuálaíocht i gcomhoibriú earnála príobháidigh na hÉireann-na hAfraice. Bíonn líon na mac léinn iarchéime ón Afraic ar chlár Chomhaltaí na hAfraice na hÉireann ag méadú i gcónaí. Tá deiseanna nua á dtógáil ag Éirinn freisin le haghaidh naisc chultúrtha níos láidre, mar is léir ónár mBreathnóirí Comhlacha de Chomhphobal de Thíortha Labhartha na Portaingéilise in 2021, ar Afracánaigh iad tromlach a mball.
Tarraingíonn an Straitéis aird ar a thábhachtaí atá ballraíocht na hÉireann san Aontas Eorpach i dtaca leis an gcaidreamh le tíortha na hAfraice a neartú, agus de réir ár ngealltanas, tá Éire ag obair níos dlúithe le comhpháirtithe an Aontais Eorpaigh agus na hAfraice chun comhpháirtíocht AE-An Afraic níos uaillmhianaí agus níos éifeachtaí a thógáil. Neartaigh Éire a teagmháil le comhpháirtithe Afracacha trí institiúidí iltaobhacha, amhail An tAontas Afracach agus na Náisiúin Aontaithe. Tacaíonn Éire go hiomlán le comhtháthú réigiúnach freisin, toisc gur ball den AE í agus go raibh sí ríthábhachtach d'fhorbairt na hÉireann féin.
An Tánaiste Michael Martin, ag bualadh le Leasuachtarán Uganda Jessica Alupo ag Seachtain Ardleibhéil UNGA 77. ©DFA/PMUN
Íoslódáil
Comhar um Fhorbairt na hÉireann leis an Afraic
Cailín óg ar scoil do leanaí a bhfuil lagú éisteachta orthu i Siarra Leon a fhaigheann tacaíocht ó Chúnamh Éireann
Le beagnach caoga bliain anuas, tá Éire ag obair chun domhan níos córa, níos sláine agus níos inbhuanaithe a thógáil trí chlár forbartha idirnáisiúnta an Rialtais, le béim láidir ar an Afraic fho-Shahárach, agus trínár gcúnamh daonnúil. Tá ról suntasach ag eagraíochtaí forbartha sochaí sibhialta na hÉireann, misinéirí agus eagraíochtaí deonacha inár gcomhar um fhorbairt, rud a chiallaíonn go bhfuil ár gcuid oibre fréamhaithe go daingean i meon dhlúthpháirtíocht na hÉireann.
In ainneoin an dul chun cinn suntasach atá déanta le scórtha blianta anuas, tá dúshláin gheopholaitiúla, shóisialta, chomhshaoil, eacnamaíocha agus teicneolaíochta síorathraitheacha roimh an Afraic a mbeidh réitigh nua agus acmhainní méadaithe ag teastáil ina leith. Tugann beartas forbartha idirnáisiúnta na hÉireann,'Domhan Níos Fearr', breac-chuntas ar an gcaoi a leanfaidh Éire ag cur le réiteach na bpríomhdhúshlán forbartha atá os comhair an domhain sna blianta amach romhainn, le béim ar ghníomhú ar son na haeráide, comhionannas inscne, rialachas neartaithe agus riachtanas daonnúil a laghdú.
Tugann Straitéis na hÉireann i leith na hAfraice spreagadh athnuaite dár gcuid oibre chun tacú le fás eacnamaíoch inbhuanaithe, agus chun borradh a chur faoi naisc thrádála agus infheistíochta leis an Afraic. Tá malartuithe institiúideacha agus comhpháirtíochtaí nuálacha le Gníomhaireachtaí Stáit in Éirinn agus le heagraíochtaí san earnáil phríobháideach ag éirí níos tábhachtaí an t-am ar fad chun an tionchar is mó is féidir a bhaint as an gcomhar um fhorbairt.
Trádáil agus Infheistíocht
Tá méadú os cionn €2 bhilliún tagtha ar thrádáil dhá bhealach in earraí agus seirbhísí idir Éirinn agus an Afraic ó 2017, le trádáil in earraí in 2021 ag an leibhéal is mó riamh de €2.42 bhilliún agus trádáil i seirbhísí ag ardleibhéal de bheagán os cionn €4 bhilliún freisin. Oibríonn an Roinn Gnóthaí Eachtracha go dlúth le Gníomhaireachtaí Stáit na hÉireann, i gcur chuige Uile-rialtais, chun trádáil agus infheistíocht a mhéadú idir Éirinn agus an Afraic.
Is príomhghné de Straitéis na hÉireann don Afraic go 2025 é Fóram Eacnamaíoch na hAfraice-na hÉireann (AIEF), a bhfuil sé mar aidhm aici ceannairí gnó agus polaitiúla a thabhairt le chéile le páirtithe leasmhara san earnáil phoiblí agus phríobháideach ó gach cearn d'Éirinn agus mór-roinn na hAfraice. Bhí an 7ú AIEF ar siúl i mBaile Átha Cliath i mí an Mheithimh 2022, ar fhreastail níos mó ná 400 duine air. Chonacthas díospóireachtaí painéil modhnaithe á ndéanamh iniúchadh mionsonraithe ar ábhair ag AIEF 2022, lena n-áirítear trádáil réigiúnach, fás glas sna hearnálacha talmhaíochta, bia agus fuinnimh, cumhachtú eacnamaíoch na mban, agus an chaoi a bhfuil teicneolaíocht, nuálaíocht agus fiontraíocht á ngiaráil d'fhás na hAfraice.
Oibríonn Éire le tíortha comhpháirtíochta san Afraic chun fás geilleagrach agus trádáil ionchuimsitheach a chur chun cinn. Geallann Straitéis na hAfraice de chuid an Rialtais tacaíocht na hÉireann do nuáil a mhéadú trí chomhoibriú na hÉireann agus na hAfraice san earnáil phríobháideach a mhaoiniú, lena n-áirítear trí leathnú Chlár Forbartha Agraibhia na hAfraice, trí Dhúshlán Forbartha Teicneolaíochta nua a phíolótú, agus trí iniúchadh a dhéanamh ar infheistíocht i réimsí amhail fiontraíocht na mban agus nuáil ar son na haeráide. Treiseoidh Éire comhpháirtíochtaí agus malartuithe maidir le leas a bhaint as féidearthachtaí an gheilleagair ghoirm ar bhealach inbhuanaithe agus cuimsitheach.
Bhí an t-oideachas lárnach i rath na hÉireann agus bhí fócas mór i gcónaí aige ar ár gcomhoibriú le comhpháirtithe na hAfraice. Le 46 bliain anuas, tá leas bainte ag ag thart ar 2,000 Comhalta ónár dtíortha comhpháirtíochta as scéal rathúil oideachais na hÉireann, an chuid is mó díobh seo ón Afraic. Tá Éire tiomanta don líon Comhaltachtaí reatha do mhic léinn ón Afraic a dhúbailt go hiontógáil bhliantúil ar 150 faoi 2025. In 2020 -2021 leathnaigh an Clár chun Comhaltachtaí a bhronnadh ar iarrthóirí ó Stáit Oileánacha Bheaga i mBéal Forbartha (SIDS), ar cheann de líon gealltanas i straitéis an Rialtais le haghaidh comhpháirtíochta le SIDS.
An Dochtúir Akinwumi Adesina, Uachtarán Bhanc Forbartha na hAfraice, ag labhairt ag Fóram Eacnamaíoch na hAfraice-na hÉireann 2022
Síocháin agus Slándáil
An Tánaiste Micheál Martin ag labhairt ag Díospóireacht Ardleibhéil UNGA77 ar an tSaiheil © RGE / Grianghraf NA
Mar oileán beag ag a bhfuil taithí le déanaí ar choinbhleacht, tá Éire tiomanta go daingean do chóras idirnáisiúnta atá cóir agus bunaithe ar rialacha.
Chuir Éire go mór le hiarrachtaí san Afraic ar choinbhleacht a chosc, síocháin a chothú agus an tsíocháin a choimeád, áit a ndearna Óglaigh na hÉireann seirbhís le gradam mar choimeádaithe síochána na Náisiún Aontaithe ón gcéad uair a imscaradh chun an Chongó iad in 1960. Sa lá atá inniu ann is í Éire an rannpháirtí is mó per capita san Eoraip de thrúpaí d'oibríochtaí Síochánaíochta na Náisiún Aontaithe, agus tá Óglaigh na hÉireann á n-imscaradh faoi láthair chuig roinnt oibríochtaí bainistíochta géarchéime agus tacaíochta síochána de chuid na Náisiún Aontaithe agus an AE ar fud na hAfraice.
Chomh maith leis sin, oibríonn Éire trína líonra Ambasáidí, tríd an AE agus trí na Náisiúin Aontaithe chun síocháin, cobhsaíocht agus athmhuintearas a chur chun cinn. Tacaímid le próisis ionchuimsitheacha um thógáil síochána atá faoi úinéireacht áitiúil agus faoi threoir náisiúnta. Aithníonn Éire an tábhacht a bhaineann le mná agus an t-aos óg a chumhachtú i bpróisis síochána, agus feiceann sí an clár oibre 'Mná, an tSíocháin agus an tSlándáil (MSS), a bhfuil fréamhacha láidre aici san Afraic, mar chuid lárnach den chreat chun coinbhleachtaí a chosc agus a réiteach.
Tá go leor de na géarchéimeanna daonnúla is déine ar domhan ag tarlú san Afraic. Aithníonn beartas forbartha idirnáisiúnta na hÉireann, Domhan Níos Fearr, gurb iad coimhlint agus leochaileacht príomhspreagadh an riachtanais dhaonnúil agus go ritheann cur chuige comhleanúnach maidir le coimhlint agus leochaileacht ar fud an bheartais. Tacaíonn Éire go mór freisin le sochaí shibhialta dhinimiciúil, neamhspleách agus éagsúil, rud atá fíor-riachtanach do shochaí shíochánta agus dhaonlathach.
Ceangail Muintir le Muintir
Téann ceangail muintir le muintir idir Éirinn agus an Afraic siar na céadta blianta, agus áirítear leo misinéirí, oideoirí, oibrithe sláinte agus forbartha, freagróirí daonnúla agus coimeádaithe síochána na hÉireann, agus tairbhe bhuan á déanamh acu ar fad ar son na hAfraice. Tógann caidrimh láidre pholaitiúla na hÉireann le tíortha san Afraic ar na ceangail fhairsinge bheoga seo idir daoine.
Cuireann pobal na hÉireann san Afraic gné uathúil lenár gcaidreamh leis an mór-roinn. Tá idir níos mó ná 30,000 saoránach Éireannach san Afraic Theas agus tá níos lú i gcodanna eile den mhór-roinn. Áirítear ar ár dteaghlach Éireannach níos leithne, daoine a rinne staidéar nó a d'oibrigh in Éirinn, agus daoine ag a bhfuil naisc phearsanta, chultúrtha agus eacnamaíocha le hÉirinn.
Cuid shuntasach de na ceangail bhríomhara idir Éirinn agus ilchríoch éagsúil na hAfraice inniu is ea pobail na hAfraice in Éirinn, a chuireann go mór le sochaí na hÉireann agus leis na naisc ghnó, thrádála, chultúrtha agus oideachais idir Éirinn agus an Afraic. Déantar an rannchuidiú sin a cheiliúradh ar fud na tíre gach bliain ar Lá na hAfraice, nuair a óstálann údaráis áitiúla clár imeachtaí pobalbhunaithe a cheiliúrann cultúr, bia, ceol agus faisean de chónaitheoirí Afracacha.
An tAontas Eorpach agus an Afraic
Tá rathúnas agus slándáil na hEorpa agus na hAfraice fite fuaite le chéile, agus is gné thábhachtach dár dteagmháil leis an Afraic agus ballraíocht na hÉireann san Aontas Eorpach. Tacaíonn Éire go láidir le comhpháirtíocht pholaitiúil uaillmhianach idir an tAontas Eorpach agus an Afraic.
Is é an tAontas Eorpach an comhpháirtí trádála, infheistíochta agus comhair um fhorbairt is mó leis an Afraic. Trí Chomhpháirtíocht na hAfraice-AE, oibríonn an AE agus ilchríocha na hAfraice le chéile chun comhar eacnamaíoch a neartú agus forbairt inbhuanaithe a chur chun cinn. I measc na leasanna coitianta tá réimsí amhail trádáil, athrú aeráide, slándáil dhomhanda, agus na Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe (SDGanna).
Tionóladh an Cruinniú Mullaigh AE- AU is déanaí sa Bhruiséil, i mí Feabhra 2022, agus bhí Ceannaire Stáit agus Rialtais ón AE 27 agus 40 san Afraic páirteach. Ghlac Ceannairí Stáit agus Rialtais páirt i ndíospóireachtaí comhchéime agus bhí Micheál Martin, ina Thánaiste ag an am sin, ina chomhchathaoirleach ar Chruinniú Comhchéime um Thalmhaíocht agus Forbairt Inbhuanaithe, rud a thug deis d'Éirinn aird a tharraingt ar ár gceannaireacht straitéiseach ar chórais bhia agus ar chothú ag leibhéal AE, na hAfraice agus domhanda.
Toradh suntasach ar an gCruinniú Mullaigh ab ea Pacáiste Infheistíochta Afraic-Eoraip uaillmhianach, ar fiú €150 billiún é suas go dtí 2030, a fhógairt mar chuid de Straitéis Tairseach Dhomhanda an AE. Feidhmeoidh an Pacáiste Infheistíochta mar chreat maidir leis an gcaoi a gcothóidh an tAontas agus na Ballstáit naisc níos athléimní le comhpháirtithe na hAfraice. Glacadh an ionstraim um Chomharsanacht, Forbairt agus Comhar Idirnáisiúnta – An Eoraip Dhomhanda (NDICI-GE) i mí an Mheithimh 2021, Cumascann sí roinnt iar-ionstraimí maoinithe sheachtraigh de chuid an AE agus tá sé mar aidhm aici tacú leis na tíortha is mó a bhfuil gá acu le dúshláin forbartha fhadtéarmacha a shárú.
Tugann Éire aghaidh go réamhghníomhach ar shaincheisteanna na hAfraice freisin agus leis an gcomhpháirtíocht AE-Afraic sa Bhruiséil, oibríonn Éire go dlúth le Toscaireachtaí an AE agus le Ballstáit eile an AE ar fud na hAfraice chun ár leasanna agus luachanna comhroinnte a chur chun cinn, agus chun ár gcaidreamh le comhpháirtithe na hAfraice a neartú. Glacann pearsanra agus sibhialtaigh Óglaigh na hÉireann páirt i misin oiliúna agus forbartha cumais an AE i Mailí agus sa tSomáil.